ساعت ۵ و ۲۶ دقیقه جمعه ۵ دی‌ماه ۸۲،زلزله‌ای خشمگین به وسعتی عظیم زمین را به حرکت درآورد و ظلمت خاصی سایه بر مردم بم افکند و شهر زیرورو شد؛زلزله بم درس‌های زیادی دارد، ویژگی‌ها، نقاط ضعف و قوتی که باید بیش‌ازپیش به آن پرداخته شود.
رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به این‌که حادثه تلخ زلزله بم ازجمله سخت‌ترین خاطراتی است که طی چند سال گذشته در کشور رخ‌داده گفت: علیرغم این‌که شدت این زلزله خیلی بزرگ نبود اما این حادثه تقریباً منطقه وسیعی را درگیر کرد.
وی گفت: مشکل زیرساخت‌های منطقه و ناکافی بودن امکانات باعث شد این زلزله اثرات مخربی به بار بیاورد.
ویرانگری تبعات زلزله از خود زلزله بیشتر است
دکتر سوری با تأکید بر این‌که قدرت ویرانگی تبعات ناشی از زلزله از خود زلزله جدی‌تر است، یادآور شد: اثرات مخرب اجتماعی، روانی و بافت محیطی ناشی زلزله بم بعد از ۱۶ سال همچنان باقی است.
وی با اشاره به این‌که اثرات زلزله حتی در نسل‌های بعدی هم کاملاً مشهود است اضافه کرد: فرزندان در خانواده‌ای به دنیا می‌آیند که اثرات سوء زلزله را با خود حمل می‌کنند و قطعاً کودکان نیز از فضای روانی حاصل‌شده متأثر می‌شوند.
به گفته عضو هیئت‌علمی دانشگاه بیماری‌های روانی و بیولوژیک به دلیل ماهیت خود قابل‌انتقال نیستند و در تعریف بیماری‌های غیر واگیردار می‌گنجند ولی واقعاً اگر از منظر دیگری نگاه کنیم این بیماری‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و بسیار می‌تواند برای ظرفیت‌های مولد جامعه خطرناک باشد.
رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های دانشگاه کاهش نشاط اجتماعی، افزایش میزان خودکشی، افسردگی، آشفتگی در نظام اجتماعی و اقتصادی را از دیگر عوارض ناشی از زلزله دانست.
توجه به زیرساخت‌ها و تأمین امکانات در مقابله با زلزله ضروری است
رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های دانشگاه خاطرنشان کرد: زلزله مانند هر بلای طبیعی دیگر آسیب‌رسان و غیرقابل‌اجتناب است؛ این مسئله در نقاط زلزله‌خیز دنیا همواره بحران می‌آفریند و برای مقابله و با آن اقداماتی صورت می‌گیرد.
وی افزود: باوجوداینکه تاکنون زلزله در ایران نیز به تکرار رخ‌داده است اما همچنان خسارات وارده از این بلای طبیعی در شهرهای حادثه‌دیده چشم‌گیر و قابل‌توجه است و این موضوع حکایت از کافی نبودن اقدامات ایران برای مقابله با زلزله دارد.
دکتر سوری بابیان این‌که ژاپن یکی از کشورهای زلزله‌خیز است و این بلای طبیعی جزئی از زندگی روزانه آن‌ها شده، توضیح داد: سیر تاریخی میزان تلفاتی که این کشور در مواجه با زمین‌لرزه‌هایی که عموماً توأم با سونامی است نشان می‌دهد که این بحران حتی در مناطق زلزله‌خیزتر از ایران قابل مدیریت است.
وی با اشاره به این‌که حتی در زمین‌لرزه‌های بالای ۷ ریشتر در ژاپن، کمتر گزارشی از تلفات انسانی دیده می‌شود خاطرنشان کرد: بخشی از پیشگیری به زیرساخت‌های اساسی که باید در محیط صورت گیرد بازمی‌گردد و بخش دیگری هم به مربوط به آمادگی‌های محیطی و آماده‌سازی جامعه‌اند.
جامعه مصیبت‌زده نیاز به بازسازی روحی، روانی دارد
وی بابیان این‌که درصد بالای مشکلاتی که در بم وجود دارد مربوط به عوارض بعد از زلزله می‌شود خاطرنشان کرد:جامعه مصیبت‌زده نیاز به بازسازی روحی، روانی و اجتماعی دارد.
رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های دانشگاه با ذکر این مهم که وقوع زلزله در نقاط زلزله‌خیز امری است بدیهی اما کنترل و پیشگیری از آسیب‌ها نکته‌ای است که در همه نقاط مختلف دنیا به شکلی متفاوت با آن مواجهه می‌شوند، تأکید کرد: آماده کردن جامعه به لحاظ رفتاری قبل و بعد از زلزله و همچنین ترمیم اثرات مخرب زلزله در جامعه‌ای مصیبت‌دیده یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید موردتوجه باشد.
به گفته دکتر سوری پژوهش‌ها و مستندات براین اصل معتقدند که باید جامعه پس از وقوع حوادث این‌چنینی به‌سرعت از غم‌زدگی و سوگواری هرچه سریع‌تر بیرون بیاید و جامعه به سمت نشاط و شادی طبیعی بازگردد.
وی دامن زدن به سوگواری ناشی از داغ دیدگی را به صلاح جامعه بحران‌زده ندانست و کمک به ترمیم تعاملات اجتماعی و بازگشت نشاط به منطقه بحران دیده را وظیفه اصلی متولیان سلامت، مجریان، مراکز علمی و تحقیقاتی، دانشگاه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و سیاست‌گذاران کشور ذکر کرد.
شهر بم تنها شهر ثبت‌شده ایران در میراث جهانی
رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های دانشگاه در ادامه شهرستان بم را جزء شهرهای استثنایی کشور خواند و گفت: بم مهم‌ترین شهر در استان کرمان در جنوب شرقی ایران و دومین شهر به لحاظ وسعت بعد از کلان‌شهر کرمان در استان محسوب می‌شود، شهر بم تنها شهر ثبت‌شده ایران در میراث جهانی است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه افزود: باید باتدبیر و مدیریت صحیح از امکانات خدادادی و ظرفیت‌های بالای این منطقه در راستای خلق ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم استفاده شود.
وی توسعه کسب‌وکار در بم را یکی از ضروریات مردم این منطقه دانست و یادآور شد: خرمای مضافتی بم یک محصول کم‌نظیر در دنیا و در ایران است که استفاده از این پتانسیل بالا می‌تواند به توسعه این منطقه کمک قابل‌توجهی کند.
دکتر سوری بابیان این‌که خودروسازی بم سهم مهمی در اشتغال استان دارد و در حال حاضر نیز برنامه‌های وسیعی در این مجموعه در حال انجام است، تصریح کرد: خرما عامل توسعه کسب‌وکار در بم محسوب می‌شود و آثار تاریخی این شهرستان به‌ویژه ارگ بم نیز در منطقه آسیای میانه منحصربه‌فرد است.
وی در بخش دیگری بابیان این‌که هنوز بعد از ۱۶ سال مردم این دیار بار غم ناشی از زلزله را به دوش می‌کشند، بررسی علل روان‌شناختی و کمک مردم به سمت نشاط و استفاده از امکانات ورزشی که در این شهرستان مهیا شده را خواستار شد.
دکتر سوری در ادامه از پژوهش‌های صورت گرفته برای کمک و بررسی روانی در بازماندگان زلزله در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خبر داد و گفت: نتایج این پژوهش‌ها به‌منظور انجام مداخلات لازم در اختیار سیاست‌گذاران و متولیان حوزه سلامت قرارگرفته است.
در زمان بروز حادثه‌ها التهابی عمل نکنیم
عضو هیئت‌علمی دانشگاه در بخش دیگری بابیان این‌که کشور ما در منطقه‌ای قرار دارد که شانس بروز زلزله در آن بالاست تصریح کرد: باید توجه داشته باشیم در زمان بروز حوادث التهابی عمل نکنیم چراکه زلزله به‌عنوان یک موضوع عادی در چرخه طبیعت رخ می‌دهد ولی متولیان و مردم می‌توانند با نگاهی سیستماتیک و اخذ تمهیداتی عواقب سوء ناشی از زلزله را به حداقل برسانند.
وی توضیح داد: به‌طور مثال زمانی که قصد داریم خانه‌ای را تهیه کنیم صرفاً ظاهر بنا را موردتوجه قرار ندهیم، ساختمان‌هایی كه در برابر وقوع زلزله و پس‌لرزه‌های قدرتمند ایستادگی نمی‌کنند، گاه با علائمی در ظاهر خود، از استقامت و ایستادگی در برابر فشارهای زمین خبر می‌دهند كه زنگ هشداری برای مقاوم‌سازی و شاید هم نوسازی آن‌ها به‌حساب می‌آید.
دکتر سوری گفت: با وقوع هر زلزله و پس‌لرزه قدرتمند و ایجاد ترک‌های كوچک و بزرگ بر بدنه بنا، استحكام و مقاومت سازه مورد سؤال قرار می‌گیرد كه نباید به‌سادگی و به‌عنوان یک حالت عادی از كنار آن عبور كرد.
رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های دانشگاه در پایان بابیان این‌که ایمنی در مقابل بلایا به‌عنوان یک اولویت و پیوست محیطی درمجموعه زندگی موردتوجه باشد، خاطرنشان کرد: مشخص است كه خانه‌های قدیمی و با قدمت بالا نمی‌توانند، در برابر بی‌تابی‌های متعدد زمین تاب آورند و باید با بهره‌گیری از دانش فنی روز و مشاوره از مهندسان توانمند و متخصص تصمیماتی برای مقاوم‌سازی و یا نوسازی آن‌ها گرفته شود.
انتهای پیام/
کد خبرنگار: ۷۷۰۱س.ق